Egipt jest usytuowany w regionie północno-wschodniej Afryki, z Morzem Śródziemnomorskim na północy i Morzem Czerwonym na wschodzie. Rzeka Nil, biegnąca wzdłuż kraju i uchodząca do Morza Śródziemnego, jest głównym źródłem wody w Egipcie. Kraj jest otoczony przez dwa pustynie: Arabska i Libijska.
Egipt
Egipt, państwo położone w północno-wschodniej części Afryki. Serce Egiptu, dolina rzeki Nil i delta, był domem jednej z głównych cywilizacji starożytnego Bliskiego Wschodu i, jak Mezopotamia dalej na wschód, był miejscem jednego z najwcześniejszych społeczeństw miejskich i literackich na świecie. Egipt faraoński kwitł przez około 3000 lat dzięki serii rodzimych dynastii, które przeplatały się z krótkimi okresami obcych rządów. Po podboju regionu przez Aleksandra Wielkiego w 323 r. p.n.e. miejski Egipt stał się integralną częścią świata hellenistycznego. Pod rządami greckiej dynastii Ptolemeuszy w mieście Aleksandria kwitło zaawansowane, piśmiennicze społeczeństwo, ale dzisiejszy Egipt został podbity przez Rzymian w 30 roku przed naszą erą. Pozostał częścią Republiki Rzymskiej i Imperium, a następnie częścią następcy Rzymu, Cesarstwa Bizantyjskiego, aż do podboju przez arabskie wojska muzułmańskie w latach 639-642.
Do czasu podboju przez muzułmanów egipskie życie wiejskie charakteryzowało się dużą ciągłością. Pomimo niespójności etnicznej kolejnych grup rządzących i kosmopolitycznej natury większych ośrodków miejskich Egiptu, język i kultura wiejskich, agrarnych mas – których życie było w dużej mierze mierzone przez coroczne wznoszenie się i opadanie rzeki Nil, wraz z jej corocznym zalewaniem – zmieniły się tylko nieznacznie na przestrzeni wieków. Po podbojach zarówno kultura miejska, jak i wiejska zaczęła przejmować elementy kultury arabskiej, a arabski język wernakularny ostatecznie zastąpił język egipski jako powszechny środek mówienia. Co więcej, od tego czasu historia Egiptu była częścią szerszego świata islamu i choć Egipcjanie nadal byli rządzeni przez obce elity – arabskie, kurdyjskie, cyrkańskie czy tureckie – środowisko kulturowe kraju pozostało w przeważającej mierze arabskie.
Egipt stał się w końcu jednym z intelektualnych i kulturalnych centrów świata arabskiego i islamskiego, a status ten umocnił się w połowie XIII wieku, gdy armie mongolskie splądrowały Bagdad i położyły kres kalifatowi Abbasydów. Sułtani Mameluków w Egipcie, pod których rządami kraj kwitł przez kilka stuleci, ustanowili pseudokalifat o wątpliwej legitymacji. Jednak w 1517 roku Imperium Osmańskie pokonało Mameluków i ustanowiło kontrolę nad Egiptem, która trwała do 1798 roku, kiedy to Napoleon I poprowadził armię francuską do krótkiej okupacji kraju.
Francuska okupacja, która zakończyła się w 1801 r., była pierwszym przypadkiem podboju i okupacji Egiptu przez europejską potęgę i zapoczątkowała dalsze zaangażowanie Europy. Strategiczne położenie Egiptu zawsze czyniło go węzłem na szlakach handlowych między Afryką, Europą i Azją, ale ta naturalna przewaga została wzmocniona w 1869 roku przez otwarcie Kanału Sueskiego, łączącego Morze Śródziemne z Morzem Czerwonym. Troska mocarstw europejskich (mianowicie Francji i Wielkiej Brytanii, które były głównymi udziałowcami kanału) o zabezpieczenie kanału ze względów strategicznych i handlowych stała się jednym z najważniejszych czynników wpływających na późniejszą historię Egiptu. Wielka Brytania zajęła Egipt w 1882 roku i nadal wywierała silny wpływ na ten kraj aż do czasów po II wojnie światowej (1939-45).
W 1952 roku w wyniku wojskowego zamachu stanu powstał rewolucyjny reżim, który promował połączenie socjalizmu i panarabskiego nacjonalizmu. Skrajna retoryka polityczna nowego reżimu i nacjonalizacja Kanału Sueskiego wywołały Kryzys Sueski w 1956 roku, który został rozwiązany dopiero dzięki interwencji Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego, których obecność w regionie śródziemnomorskim utrzymywała Egipt w międzynarodowym centrum uwagi.
Podczas zimnej wojny centralna rola Egiptu w świecie arabskojęzycznym zwiększyła jego znaczenie geopolityczne, ponieważ nacjonalizm arabski i stosunki międzyarabskie stały się potężnymi i emocjonalnymi siłami politycznymi na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej. Egipt poprowadził państwa arabskie w serii wojen przeciwko Izraelowi, ale jako pierwszy z tych państw zawarł pokój z państwem żydowskim, co uczynił w 1979 roku.
Autorytarny system polityczny Egiptu był przez długi czas zdominowany przez prezydenta, partię rządzącą i służby bezpieczeństwa. W sytuacji, gdy działalność polityczna opozycji była ściśle ograniczona, dekady frustracji społecznej przerodziły się w masowe demonstracje w 2011 roku. Powstanie zmusiło prezydenta Hosniego Mubaraka do ustąpienia, pozostawiając kontrolę nad krajem radzie oficerów wojskowych. W 2012 roku władza została przekazana wybranemu rządowi, a pod koniec roku przyjęto nową konstytucję. Wybrany rząd został jednak obalony rok później, gdy wojsko interweniowało, by usunąć nowo wybranego prezydenta Mohameda Morsiego, członka islamistycznego Bractwa Muzułmańskiego, po serii masowych demonstracji publicznych przeciwko jego administracji. (W celu omówienia niepokojów i zmian politycznych w Egipcie w 2011 r., zobacz Egipt Powstanie 2011).
Starożytny grecki historyk Herodot nazwał Egipt „darem Nilu”. Rzeczywiście, bogata wydajność rolnictwa w tym kraju – jest on jednym z głównych producentów żywności w regionie – od dawna wspierała dużą liczbę ludności wiejskiej oddanej pracy na roli. Dzisiejszy Egipt jest jednak w dużej mierze miastem. Stolica kraju, Kair, jest jedną z największych aglomeracji miejskich na świecie, a produkcja i handel coraz częściej wyprzedzają rolnictwo jako największe sektory gospodarki narodowej. Turystyka tradycyjnie dostarczała ogromnej ilości dewiz, ale przemysł ten podlegał wahaniom w czasach politycznych i cywilnych niepokojów w regionie.
Topografia Egiptu
Topografia Egiptu jest zdominowana przez Nil. Przez około 750 mil (1200 km) swojego północnego biegu przez kraj, rzeka przecina drogę przez nagą pustynię, a jej wąska dolina jest ostro zarysowanym pasem zieleni, obficie kwitnącym w kontraście do otaczającego ją spustoszenia. Od jeziora Nasser, gdzie rzeka wpływa do południowego Egiptu, aż do Kairu na północy, Nil jest wciśnięty w swoją podobną do rowu dolinę przez graniczące z nią klify, ale w Kairze te znikają, a rzeka zaczyna rozchodzić się w swoją deltę. Nil i delta tworzą pierwszy z czterech regionów fizjograficznych, pozostałe to Pustynia Zachodnia (arabskie Al-Ṣaḥrāʾ al-Gharbiyyah), Pustynia Wschodnia (Al-Ṣaḥrāʾ al-Sharqiyyah) i Półwysep Synaj.
Nil dzieli pustynny płaskowyż, przez który przepływa, na dwie nierówne części – Pustynię Zachodnią, między rzeką a granicą libijską, oraz Pustynię Wschodnią, ciągnącą się do Kanału Sueskiego, Zatoki Sueskiej i Morza Czerwonego. Każda z nich ma swój odrębny charakter, podobnie jak trzecia i najmniejsza z egipskich pustyń – Synaj. Pustynia Zachodnia (odnoga Pustyni Libijskiej) jest jałowa i pozbawiona wadis (suchych koryt rzek sezonowych), podczas gdy Pustynia Wschodnia jest obszernie poprzecinana wadis i obrzeżona na wschodzie surowymi górami. Pustynia w centralnej części Synaju to otwarty teren, poprzecinany pojedynczymi wzgórzami i poprzecinany wadi.
Egipt nie jest, jak się często uważa, krajem całkowicie płaskim. Oprócz gór wzdłuż Morza Czerwonego, obszary górskie występują na skrajnym południowym zachodzie Pustyni Zachodniej i w południowej części Półwyspu Synaj. Wysoki teren na południowym zachodzie związany jest z masywem górskim ʿUwaynāt, który leży tuż przy terytorium Egiptu.
Nadmorskie regiony Egiptu, z wyjątkiem delty, są wszędzie ograniczone albo przez pustynię, albo przez góry; są jałowe lub o bardzo ograniczonej żyzności. Nizina nadmorska zarówno na północy, jak i na wschodzie jest zazwyczaj wąska; rzadko przekracza szerokość 30 mil (48 km). Z wyjątkiem miast Aleksandria, Port Said i Suez oraz kilku małych portów i kurortów, takich jak Marsā Maṭrūh i Al-ʿAlamayn (El-Alamein), regiony przybrzeżne są słabo zaludnione i nierozwinięte.
Dolina i delta Nilu
Delta Nilu, czyli Dolny Egipt, zajmuje powierzchnię 9 650 mil kwadratowych (25 000 km kwadratowych). Ma około 100 mil (160 km) długości od Kairu do Morza Śródziemnego, a linia brzegowa rozciąga się na około 150 mil (240 km) od Aleksandrii do Port Said. Kiedyś przez deltę przepływało aż siedem odnóg rzeki, ale obecnie jej wody koncentrują się w dwóch, odnodze Damietta na wschodzie i odnodze Rosetta na zachodzie. Chociaż delta jest całkowicie płaska, poza sporadycznymi kopcami wystającymi z aluwiów, nie jest pozbawiona cech charakterystycznych; jest poprzecinana labiryntem kanałów i kanałów odwadniających. Znaczną część wybrzeża delty zajmują słonawe laguny jezior Maryūṭ, Idkū, Burullus i Manzilah. Dzięki przestawieniu delty na nawadnianie wieloletnie możliwe jest prowadzenie dwóch lub trzech upraw rocznie, zamiast jednej, na ponad połowie jej całkowitej powierzchni.
Uprawiana część doliny Nilu pomiędzy Kairem a Asuanem waha się od 5 do 10 mil (8 do 16 km) szerokości, choć są miejsca, gdzie zwęża się do kilkuset jardów, a inne, gdzie rozszerza się do 14 mil (23 km). Od czasu ukończenia Wysokiej Tamy Asuańskiej w 1970 roku, dolina o powierzchni 3,900 mil kwadratowych (10,100 km kwadratowych) jest wiecznie nawadniana.
Do czasu zalania przez wody spiętrzone za Wysoką Zaporą, tworzące jezioro Nasser, nubijska dolina Nilu rozciągała się na długości 160 mil (250 km) pomiędzy miastem Aswān a granicą z Sudanem – wąski i malowniczy wąwóz z ograniczoną powierzchnią uprawną. Około 100 000 mieszkańców zostało przesiedlonych, głównie do wybudowanych przez rząd wiosek Nowej Nubii, w Kawm Umbū (Kom Ombo), na północ od Aswān. Jezioro Nasser zostało zagospodarowane w latach 70-tych dla potrzeb rybołówstwa i jako obszar turystyczny, a wokół niego wyrosły osiedla.
